Pag-aalaga ng Lapu-lapu

LAPU-LAPU

Isa sa mga may mataas na halagang isda ay ang lapu-lapu, dahil sa presyo, ito ay mainam na alagaan, maaaring alagaan ang lapu-lapu sa isang palaisdaan o kulungang lambat.  Maaari kang bumili o humuli ng semilya mula sa isang pulgada hanggang sa limang pulgada, karaniwan itong nakikita  sa mga ilog-dagat at mga lugar maraming bakawan at iba pang puno na nabubuhay sa tubig-dagat.  Ito ay karaniwang nahuhuli sa pamamagitan ng kawil, baklad, lambat,  bubo (isang uri ng kulungang panghuli) o bunbon - (padapuan/bahayan ng isda - isang paraan ng pabibigkis ng mga dahon ng halaman o sirang lambat ). 

Semilya 

TINY o lapu-lapung bagong anak pa lamang.  Mabibili sa halagang piso (1) hanggang dalawang (2) piso ang isang piraso depende sa panahon, karaniwang nahuhuli ang tiny lapu lapu sa pamamagitan ng sakag at bunbon, kadalasang lumalabas ang tiny sa panahon na nagsisimulang pumasok ang tag-ulan, buwan ng mayo at hunyo, at meron din sa buwan ng Setyembre.

Sa pag-aalaga ng ganitong uri ng similya, kinakailangan ng pinong lambat na may sukat na isang metro kuwadrado, maaaring maglaman ito ng 500 hanggang 1000 piraso.  Subali't di nararapat na umabot sa mataas na bilang ang alagang semilya upang maiwasan ang pagkamatay nito.

Alamang ang pagkain ng ganitong uri ng semilya, maaarin itong mahuli sa mga gilid ng palaisdaan o sa mga ilog-dagat o lugar na maraming bakawan, api-api at iba pang puno na nabubuhay sa alat.  Sa paghuhuli nito kinakailangan mo ng sagap (salok na pino ang lambat) at batya.

Kung sakaling walang lugar na maaring mapagkunan ng alamang, maaari namang bumili na lamang nito sa mga mangingisda sa maliit na halaga.

LIMANG (5) PULGADA pataas na semilya, ito ay maaaring mahuli sa pamamagitan ng kawil, lambat o bubo, maaari rin namang bumili ng ganitong sukat sa halagang 50 - 70 pesos bawat piraso, ang presyo ay nagbabago ayon sa dami o panahon.

LUGAR NA MAAARING PAG-ALAGAAN

1. Ito ay maaaring alagaan sa palaisdaan o ilog-dagat o sa alinmang lugar na ligtas sa malalakas na alon at hangin na may mahinang agos ng tubig

2. Ayon sa mga datos ng mga bihasa o dalubhasa ang tubig-dagat ay nararapat na mula sa 25-33 bbl (bilang bawat libo).

3. Ang napiling lugar ay dapat hindi bababa sa isang metro ang lalim kapag kati.

KULUNGAN

Palaisdaan:

Maaaring alagaan ang lapu-lapu sa isang palaisdaan subalit hindi madaling makita o maihihiwalay ang mga lapu-lapung mabilis na lumalaki at may mataaas na timbang, dito nagkakaroon ng tinatawag na cannibalism o ang pagkain ng isang uri ng hayop sa kanyang kauri, maiiwasan ito kung merong sapat na pakain ang lapu-lapu sa araw-araw.  Kailangan din na masiguro o matiyak na walang ibang isdang malalaki sa palaisdaan bago pakawalan ang semilya ng lapu-lapu, siguraduhing walang bidbid o buwan-buwan na siyang malakas kumain ng mga semilya sa palaisdaan.

Kulungang lambat:

Ang karaniwang sukat nito ay 5 x 5 x 2 m, o limang metro kuwadrado pahaba at may lalim na dalawang metro, maari ding gumawa ng ibang sukat depende sa dami ng aalagaang lapu-lapu.  Maglagay din nag pandobleng lambat sa paikot ng lugar na paglalagyan ng lambat na alagaan, upang magsilbing pananggalang.

Maaaring gumawa ng balsa o baskagang kawayan na maaring kabitan ng mga palutang na styropome o drum na plastik upang maging ligtas sa alon ang alaga.  Kinakailangang kabitan ng pabigat na bato ang bawat sulok ng lambat upang di ito gumalaw sa hampas ng alon

Maaari ding gumamit ng permanenteng lugar sa pamamagitan nag pagtulos o pagbabaon ng kawayan sa putik o lupa sa napiling lugar.  Maaaring hayaang nakalubog lamang ang lambat. 

PAG-AALAGA

Ang dami ng alagang lapu-lapu ayon sa mga dalubhasa ay 20 piraso sa bawat metro kudrado.  Sa 5 x 5 metrong sukat ay maaaring maglagay ng 500 daang semilyang lapu-lapu.

Ang pagpapakain ay dapat na nababagay sa timbang ng alaga, kung masisimula sa semilya na isang pulgada (1 inch) kailangang pakainin ng alamang. Maaring mahuli ang alamang sa mga gilid ng palaidaan o sa mga lugar na maraming bakawan at api-api.  

Sa sukat na limang pulgadang semilya (5 inches) nararapat na limang porsyento (5%) ng timbang ng alagang lapu-lapu ang pakain araw araw sa unang buwan, upang makuha ang timbang, kinakailangang kumuha ng 10 isda bawat linggo at timbangin, maaari itong pakainin ng dyakos (trash fish) o tinadtad na isda na mababa ang halaga o bilasa na.

Sa mahigit sa 150 gramo na timbang pataas kailangan ng walong prosyento (8%) ng pakain sa kabuuang timbang ng mga alaga.

Kung nahihirapang makuha ang timbang ng alaga bawat linggo na pangkaraniwang problema ng mga nag-aalaga nito, maaari ding bantayan na lamang ang pagpapakain, maglagay lamang ng pakunti kunti sa lambat at kapag hindi na kumakain ang alaga maaari ng itigil ang paglalagay ng pakain. Huwag hayaang may matirang pakain sa lambat na maaring kainin ng alimango, dawat o iba pang uri ng lamang dagat na maaaring ikasira ng lambat.  

PAG-AANI

Maaari itong anihin sa loob ng 5 hanggang 7 buwan. Ang haba ng paglaki ng isda ay depende sa paraan at dami nag pagkain sa pahahong ito’y inaalagaan, ang tamang sukat o timbang na maari ng anihin ay dapat di bababa sa 420 grams o apat punto dalawang guhit at hindi naman tataas sa 1,000 grams. o isang kilo.  Kung sakaling lumagpas sa isang kilo, ang halaga ng isda ay babayaran lamang sa halagang isang kilo kahit pa umabot sa dalawang kilo o higit pa.  Subali't sa panahon na maraming pangangailangan sa lapu-lapu, maaari itong anihin ng patay at maibebenta sa tamang timbang nito.

Kung ang inalagaan ay ginawa sa palaisdaan, kinakailangang paibsan o patuyuan ang lugar na pag-aanihan.

Kapag sa lambat, kailangan lamang itong iaangat at salukin ng sigpaw o salok na yari sa lambat, ingatan lamang upang di magkaroon ng sugat o gasgas ang isda na maaaring ikababa ng halaga o di pagtanggap ng bibili

Kung sakaling malayo ang pagdadalhan, kinakailangan itong ilagay sa loob ng plastic lagyan ng oxygen at ilagay sa styro box, upang maiwasan ang pagkabutas ng plastic, maaring lagyan ng yelo ang gilid o tubig, ibalot ang yelo sa plastic upang hindi humalo sa tubig-dagat upang makatulog ang lapu-lapu sa lamig o temperaturang 20 degree C hanggang 22 degree C.

Bamboo Fish Trap (Bubu / Bubo)

Bamboo Fish Trap (Bub / Bubo) - one of the few trap for fish that don't use any bait to lure it's catch.

It is very effective in catching quality fish with high price in the market, like grouper, snapper,  lobster, crucifix crab (charybdis feriata), cattlefish and all sorts of sea foods.  Sustainalble and eco-friendly fishing method, it uses bamboo, and with big hole it is safe for smaller fish, it uses natural materials and low at cost but needed some skills and talent when creating and using this kind of trap.

Methods on how to make:

You needed to choose big and mature bamboo, it must be cut to size, the length will depend on the desired size of the fish trap you're planning to create.

Cut it in a small size

You have to further cut it into smaller size, around 8 mm wide.

Separate the skin of the bamboo from its flesh, using only the skin will make your fish trap durable and last for a long time, but for economic reason you can also use the bamboo flesh but it will have a short service and will be prone to damage cause by bigger fish.

You need to remove the skin from it's flesh as fast a you can, when the bamboo is dry it is difficult to do so.

When the separation of skin and flesh are done, you can start the bamboo weaving.  (lala - weave method)

The bamboo fish trap has three parts, the main part is the back or the body of the trap.

The stomach or the bottom area, here is the opening part to get the catch when completed.

Mouth or opening part (Galaw)

One of the hardest part of weaving a bamboo fish trap is where to start, generally it is started at the pronged area of any part of the trap.

When every part is done it is ready to consolidate, you need three pieces of bambo with 1 1/2 or 2 inches in width to serve as flange or as backbone, you need to twist or arc the body to attach it on a bottom part. and tie them using nylon rope.

The entry part (galaw) the opening area needs to have some thorns made from bamboo strip with sharp point, by means of this, any fish can enter but it will difficult to get out.

A finish bamboo fish trap

It needed some stone sinkers during it's first time on the water, it is dry and will be underweight using sinkers will increase it's sinking time so it won't be wash away by tidal current, you can reduce the sinker when it is immersed for quite some time.

Mouth / entry part of the bamboo fish trap.

  

Generally bamboo fish trap (bubu/bubo) is use by fisherman in pair with no buoy, using only the mountains and other man-made structure on the area in horizontal and vertical marker to remember the trap in a deep of 20 up to more than a 100 meters, two traps are bound to each other by nylon rope approximately 40 meters in length, drop the first one run the boat up to the length of the rope then drop the second one. 

Using surrounding as a marker, they will find the exact area where they drop the trap, hard to believe but this fisherman know how to do it.  To retrieve it, they use a steel claw with long rope, they will try to hook the nylon rope and bring the bamboo fish trap to the surface. 

Using the opening area at the bottom it can get it's catch by just removing the long bamboo stick, and put it back again to close.

 

Bubu / Bubo

Bubu  (fish trap) - Isang uri ng pang-huli ng isda na di gumagamit ng ano mang uri ng pamain.

Ito ay isa sa mabisang panghuli ng isda na may mataas na halaga sa merkado tulad ng lapu-lapu, maya-maya, labian, banagan, alimangong kruz at iba pang lamang dagat.   Isa ito sa mga pamalakayang dagat na matatawag na eco-friendly sapagkat ito ay gumagamit lamang ng kawayan at may malalaking butas kaya ang mga maliliit na uri ng lamang dagat ay ligtas, mababa ang kinakailangang halaga subali't kinakailangan ng galing at kakayahan sa pag-gawa at pag-gamit nito.

Paraan ng pag-gawa nito:

Una kinakailangang pumili ng malaki at may tamang gulang na kawayan, ito ay kinakailangang putulin sa tamang sukat, maaring mahaba o maikli alinsunod sa laki ng ninanais na sukat ng bubu na gagawin.

Biyakin sa katamtamang laki

Saka tiladin o biyakin ng ayon sa tamang lapad ng kawayan.

Ihiwalay ang laman sa balat, ginagamit ang balat lamang ng kawayan upang maging matibay at tumagal ang pag-gamit ng bubu, maaari din namang gamitin ang laman subalit maikli lamang ang magiging serbisyo ng gagawing bubu.

Tiladin ang lahat ng kawayan sa mabilis na paraan upang di mahirapan sa pag-gawa nito, habang natutuyo ang kawayan ay tumitigas ito at mahirap ng ipaghiwalay ang laman sa balat.

Kapag ang lahat ng kinakailangang kawayan ay natilad na, maaari na itong lalahin (lala - paraan ng paghahabi ng kawayan).

Ang bubung kawayan ay may tatlong bahagi, una ang likod o pinakatawan nito.

Ang tiyan o ang ilalim na bahagi nito, mayroon itong bahagi na bumubukas upang makuha ang mga huling isda kapag ito ay buo na.

Galaw o ang bunganga ng bubu.

Isa sa mahirap na bahagi ng paglala o paghahabi nito ay kung saan magsisimula, karaniwang sinisimulan ito sa patusok na bahagi ng anumang parte nito.

Kapag handa na ang lahat ng bahagi nito, maaari na itong pagsamasamahin o buuhin, kinakailangan ng tatlong pirasong kawayan na magsisilbing patigas o backbone nito.  babaluktutin ang katawan upang maipagsama sa tiyang bahagi.

Ang galaw o bunganga ng bubu ay kinakailangang lagyan ng tinik o kawayan na pinatulis ang dulo, sa paraang ito ang anumang uri ng lamang dagat ay maaaring pumasok subalit mahihirapan na itong makalabas.

Ang kabuuang larawan ng nabuo ng bubu.

Kinakailangang itong lagyan ng pabigat upang mabilis ang magiging paglubog, sa una kinakailangang marami ang pabigat nito upang hindi maanod ng agos ng tubig sapagkat ito ay tuyo pa at magaan.  Kapag ito ay matagal na sa ilalim ng tubig, maaari ng bawasan ang mga batong pabigat nito.

Pasukang bahabi ng bubu.

  

Karaniwang hinuhulog ang bubu ng mga mangingisdang gumagamit nito sa pares-pares na paraan, ang dalawang bubo ay nakatali sa isa't-isa ng nylon na lubid, humigit kumulang sa 50 metro ang haba nito, ihuhulog muna ang unang bubu at saka papatakbuhin ang banka ng dahan dahan hanggang sa ang lubid na nakatali sa isang bubo ay maubos saka naman ihuhulog ang isang kapares nito.

Ang paraan naman ng pag-pandaw o pakuha nito ay ginagamitan ng panggayad, isang uri ng bakal na may kalawit at mahabang lubid, sasabitan nito ang nylon na nakatali sa dalawang bubo upang muling maiahon.  Ang mga bihasang mangingisda na gumamit nito ay naghuhulog ng bubu sa malalim na bahagi ng karagatan ang ginagamit nilang tanda ay ang kabundukan at mga puno o straktura sa paligid nito.

Ang huli nito ay maaring makuha sa ilalim na bahagi ng tiyan na bumubuka, aalisin lamang ang kawayang pangsara, at muling ibabalik kapag nakuha na ang laman nito.